• Đường dây nóng

    0901.22.33.66 - toasoan@toquoc.gov.vn

  • Liên hệ quảng cáo

    091.358.6788

(Tổ Quốc) - Ngày 9/3 (tức ngày 29 tháng Giêng năm Giáp Thìn), tại những cánh "rừng thiêng" của 3 thôn Bản Tát, Ba Khuy, Trung Tâm (xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái) đã đồng loạt diễn ra Lễ cúng rừng. Đây là nghi lễ truyền thống lớn nhất và có ý nghĩa quan trọng nhất trong năm đối với đồng bào Mông Nà Hẩu.

Tết rừng hay còn gọi là Lễ cúng rừng chứa đựng trong đó tín ngưỡng thờ Thần rừng của đồng bào Mông đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Ở tất cả các thôn bản của xã Nà Hẩu đều có một khu rừng cấm - tỷ lệ kèo nhà cái nằm ở địa thế đẹp nhất của thôn, nơi hội tụ đầy đủ linh khí của trời đất để thờ cúng Thần rừng với những quy định "bất khả xâm phạm".

Theo quan niệm của người Mông, những cánh rừng xanh, rừng cấm, tỷ lệ kèo nhà cái gần bản là nơi chở che dân bản tránh cái gió, tránh lũ ống, lũ quét, cho dân bản sản vật để ăn, nguồn nước để uống và tưới tiêu cho đồng ruộng. Giữ cánh rừng luôn tươi tốt cũng chính là giữ cho dân bản luôn bình an, no ấm. Cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng hàng năm, các bản, làng trong xã Nà Hẩu lại tụ họp về khu "rừng cấm, tỷ lệ kèo nhà cái" của thôn để cùng tổ chức "lễ cúng Thần rừng". Lễ Cúng rừng là nghi lễ truyền thống quan trọng bậc nhất của người Mông, để cầu mong Thần rừng sẽ mang lại cuộc sống ấm no cho dân bản, đây cũng là dịp để nhân dân trong bản lên kế hoạch cho việc bảo vệ rừng cho cả năm.

Độc đáo lễ cúng thần ở "tỷ lệ kèo nhà cái" của người Mông ở Yên Bái  - Ảnh 1.

Thầy cúng làm lễ tại gốc cây to trong khu tỷ lệ kèo nhà cái

Theo tập tục của người Mông, sau lễ cúng tỷ lệ kèo nhà cái các thôn bản của xã Nà Hẩu đều cấm tỷ lệ kèo nhà cái 3 ngày để tạ ơn thần tỷ lệ kèo nhà cái. Cũng trong ba ngày này, mọi người tuyệt đối thực hiện các điều kiêng kỵ đã được quy định theo luật tục đó là không đi vào tỷ lệ kèo nhà cái chặt cây xanh, không đem lá xanh từ tỷ lệ kèo nhà cái về nhà, không đào củ, bẻ măng, không đào đất, không thả rông gia súc, không phơi quần áo ngoài trời, không xay ngô, giã gạo…

Một điều đặc biệt trong lễ cúng rừng của người Mông ở Nà Hẩu, các gia đình sẽ cử người trong nhà cùng với các hộ khác trong thôn bản cùng nhau nấu đồ ăn ngay tại cánh tỷ lệ kèo nhà cái của thôn, sau khi lễ diễn ra, các gia đình sẽ cùng nhau ăn cơm trên những chiếc bàn tre tự làm ngay tại bìa rừng.

Độc đáo lễ cúng thần ở "tỷ lệ kèo nhà cái" của người Mông ở Yên Bái  - Ảnh 2.

Các gia đình trong thôn cùng nhau nấu ăn và ăn Tết rừng ngay tại bìa khu tỷ lệ kèo nhà cái

Trong khuôn khổ lễ hội, xã Nà Hẩu đã tổ chức thi đấu và biểu diễn các trò chơi dân gian, tiết mục văn hóa văn nghệ của người Mông như: Đánh quay, đẩy gậy, kéo co, bắn nỏ. Trò chơi nảy pao, đánh quay, đẩy gậy, bắn nỏ, đá cầu, kéo co, bắt cá bằng nơm trên ruộng… và các tiết mục kèn môi, kèn lá, múa khèn, múa gậy sênh tiền, hát đối của người Mông; Tổ chức các hoạt động triển lãm ảnh với chủ đề đất và người Văn Yên, hoạt động tham quan du lịch, trải nghiệm mô hình rèn cơ khí truyền thống của người Mông; mô hình thêu thổ cẩm trang phục người Mông; Săn mây đỉnh Ba Khuy; thác Bản Tát, thác Tiên, Hang Dơi, Hang Vàng, tỷ lệ kèo nhà cái nguyên sinh…; thưởng thức các món ẩm thực: mèn mén, cá tầm, gà đen, lợn bản địa, ốc dạ, rau cải, rau đắng…

Đồng thời Nà Hẩu đã tổ chức Hội Chợ quê tỷ lệ kèo nhà cái quy mô 20 gian hàng với các sản phẩm đặc trưng của tỷ lệ kèo nhà cái như hàng nông sản gồm: chèshan, các sản phẩm quế, gạo cẩm, gạo nếp nương, thảo quả, sa nhân, các loại rau củ quả… Cơ khí thủ công: dao, cuốc,sẻng, thuổng, búa...Trang phục: Các loại áo, váy, vòng đeo cổ, yếm của tỷ lệ kèo nhà cái… Đạo cụ: khèn, sáo, gậy sênh tiền, vạc của tỷ lệ kèo nhà cái…

Độc đáo lễ cúng thần ở "tỷ lệ kèo nhà cái" của người Mông ở Yên Bái  - Ảnh 3.

tỷ lệ kèo nhà cái Nà Hẩu tham gia các trò chơi dân gian

Tết tỷ lệ kèo nhà cái là phong tục người Mông xã Nà Hẩu truyền từ đời này cho đời khác. Tết tỷ lệ kèo nhà cái đã trở thành một tập quán lâu đời để người Mông nơi đây nhớ về cội nguồn, nhắc nhau cùng chung tay xây dựng một cuộc sống ấm no, an toàn giữa đại ngàn xanh thẳm. Tết tỷ lệ kèo nhà cái cũng là dịp để mỗi nhân dân, du khách thêm trân trọng từng cây xanh, từng cánh tỷ lệ kèo nhà cái và giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, xây dựng cuộc sống xanh, hài hoà, bản sắc và hạnh phúc.

.

Vy Liên

NỔI BẬT TRANG CHỦ