Ông keo nha cai 5 Quỳnh Xuân (trái) hiến tặng Bảo tàng Hồ Chí Minh chiếc áo trấn thủ Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng ông keo nha cai 5 Chí Sình.

Theo đó, 2 kỷ vật quý báu được coi như gia bảo của dòng họ keo nha cai 5 hiến tặng cho Bảo tàng Hồ Chí Minh gồm thanh gươm do Xưởng quân khí Bộ Quốc phòng làm vào năm 1956 theo chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh để tặng cho ông keo nha cai 5 Chí Sình, tên do Bác đặt cho là keo nha cai 5 Chí Thành. Thanh gươm được rèn bằng thép tốt, chuôi bằng sừng, đúc nổi ngôi sao vàng 5 cánh. Những dòng chữ trên bao kiếm do chính tay Bác viết, có nghĩa là "Tận tâm báo quốc; Bất thụ nô lệ". Trước khi cách mạng thành công, ông keo nha cai 5 Chí Thành được đồng bào người Mông gọi là "Vua Mèo", coi là thủ lĩnh của người Mông tại Hà Giang.

Kỷ vật thứ hai là chiếc áo trấn thủ được Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tỉnh Hải Dương gửi tặng Bác Hồ vào năm 1950. Bác cho thêu chữ "Chuyển tặng keo nha cai 5 Chí Thành, đại biểu Quốc hội" và ký tên Hồ Chí Minh phía dưới, để gửi tặng cho ông keo nha cai 5 Chí Thành, khi đó đã là đại biểu Quốc hội của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Chia sẻ về những kỷ vật đặc biệt này, ông keo nha cai 5 Quỳnh Xuân cho biết, cuối tháng 8, đầu tháng 9/1945, cụ keo nha cai 5 Chính Đức và con trai keo nha cai 5 Chí Sình nhận được tin báo người Pháp và người Nhật đã bị lật đổ, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu. Điều đó đã thôi thúc cụ keo nha cai 5 Chính Đức quyết định cử con trai keo nha cai 5 Chí Sình từ dinh thự ở Sà Phìn tìm mọi cách về Hà Nội để gặp bằng được Cụ Hồ Chí Minh trong bối cảnh tỉnh Hà Giang chưa được giải phóng và cách mạng chưa đến vùng cao nguyên Mèo Vạc - Đồng Văn. May mắn thay, ông keo nha cai 5 Chí Sình đã được 2 đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam do Trung ương cử lên chỉ đạo giải phóng tỉnh Hà Giang tìm cách giúp đỡ, vượt qua mọi vòng vây về tới Hà Nội an toàn.

Ông keo nha cai 5 Quỳnh Xuân cũng cho biết: "Có thể nói, ông keo nha cai 5 Chí Sình là người đầu tiên và cũng là người duy nhất vinh dự được Hồ Chủ tịch tặng thanh gươm vô cùng quý giá đó. Đã bao nhiêu năm trôi qua, thanh gươm và chiếc áo trấn thủ do Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng là báu vật quý giá nhất luôn được con cháu họ keo nha cai 5 gìn giữ cẩn thận cho dòng họ và cho cả đồng bào dân tộc của mình và nguyện tiếp tục phấn đấu theo con đường mà ông cha lựa chọn theo Bác Hồ, theo Đảng. Nhiều con cháu của "Vua Mèo" keo nha cai 5 Chí Sình trưởng thành và đảm trách các công việc quan trọng trong chính quyền cấp tỉnh, cấp Trung ương...".

Theo kế hoạch sau lễ tiếp nhận, Bảo tàng keo nha cai 5 sẽ nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ hiện vật và sớm tổ chức trưng bày trước nhân dân, khách quốc tế trong thời gian tới.