tỷ lệ kèo nhà cái arak là một trong những loại tỷ lệ kèo nhà cái mạnh lâu đời nhất trên thế giới. Mới đây, một thế hệ các nhà sản xuất trẻ đang hy vọng có thể hồi sinh loại thức uống Levantine cổ điển này, từng được xem như "quốc hồn quốc túy".

Lần đầu tiên tỷ lệ kèo nhà cái arak được biết đến là khi lễ hội tỷ lệ kèo nhà cái arak thế giới diễn ra vào ngày 27/6 năm nay.

Ông Jason Bajalia, chủ sở hữu và là người sáng lập Terra Sancta Trading, công ty chuyên nhập khẩu tỷ lệ kèo nhà cái arak và các loại tỷ lệ kèo nhà cái Trung Đông khác vào Mỹ cho rằng lễ hội bao hàm lịch sử phong phú của Arak, cũng như di sản ẩm thực, văn hóa uống tỷ lệ kèo nhà cái và bản sắc Levantine chung của Syria, Lebanon, Palestine và Jordan.

Lễ hội là cơ hội để nhiều người biết đến tỷ lệ kèo nhà cái arak hơn. Thức uống này là món chủ đạo trên các bàn ăn trên khắp Levant - khu vực ven biển phía đông của Địa Trung Hải. Thứ hai là đưa dòng tỷ lệ kèo nhà cái arak nhiều hơn vào các nhà hàng trên thế giới.

"Tôi nhận thấy rằng các nhà hàng Trung Đông thường dự trữ tỷ lệ kèo nhà cái vang châu Âu thay vì tỷ lệ kèo nhà cái mạnh truyền thống như arak", ông Bajalia nói.

Ông Bajalia cũng cho biết ông bắt đầu nhập khẩu tỷ lệ kèo nhà cái arak từ Palestine, nơi từng là nhà sản xuất hàng đầu. Sự hồi sinh tại các nhà sản xuất nhỏ là nhằm lưu giữ di sản trước đây.

"Những nhà sản xuất đã từng chứng kiến lịch sử và truyền thống của loại tỷ lệ kèo nhà cái nổi tiếng này và giờ đây đang bị quên lãng trong nhiều năm," ông Bajalia nhấn mạnh.

Hướng về cội nguồn xưa

Các nhà sử học từng theo dõi quá trình chưng cất tỷ lệ kèo nhà cái ở nhiều thời điểm và địa điểm khác nhau. Ở Trung Đông, việc phát minh ra tỷ lệ kèo nhà cái arak được cho là xuất phát từ nhà khoa học Jabir ibn Hayyan, người được ví là cha đẻ của ngành hóa học Ả Rập. Nhà khoa học Jabir ibn Hayyan cũng được ghi nhận là người đã phát minh ra dụng cụ chưng cất để sản xuất ra tỷ lệ kèo nhà cái và bia.

Ông Jabir ibn Hayyan đã tiến hành chưng cất tỷ lệ kèo nhà cái ở Arak Muaddi, một nhà máy chưng cất thủ công ở Palestine và cuối cùng tạo ra một loại tỷ lệ kèo nhà cái mạnh trong vắt - một dạng arak sơ khai.

Arak - đôi khi được đánh vần là araq trong tiếng Anh - được làm từ sự kết hợp của nho và hạt hồi tạo ra mùi hương giống vị cam thảo đặc biệt và hương vị tương đương với tỷ lệ kèo nhà cái apxin. Loại tỷ lệ kèo nhà cái này cũng giống với đồ uống tương tự ở Địa Trung Hải như tỷ lệ kèo nhà cái raki của Thổ Nhĩ Kỳ hoặc tsikoudia của Hy Lạp.

tỷ lệ kèo nhà cái arak cần 3 lần chưng cất. Nader Muaddi, người sáng lập Arak Muaddi giải thích rằng việc sản xuất arak bắt đầu bằng việc tạo ra tỷ lệ kèo nhà cái vang. Lần chưng cất đầu tiên cô đặc giúp nồng độ cồn cao hơn nhiều. Lần chưng cất thứ hai làm tinh khiết tỷ lệ kèo nhà cái, loại bỏ các hợp chất dễ bay hơi do quá trình lên men. Lần chưng cất cuối cùng là cho thêm hạt hồi. Cuối cùng, màu tỷ lệ kèo nhà cái thu được có độ trong và thường là 53% cồn, tỷ lệ kèo nhà cái arak cũng được ủ trong một năm trước khi được đóng chai và bán.

Bảo tồn di sản văn hóa

Ông Muaddi, một trong những nhà sản xuất trẻ của tỷ lệ kèo nhà cái arak cho biết ông bắt đầu chưng cất tỷ lệ kèo nhà cái bằng các phương pháp truyền thống vào năm 2010 và rất khó khăn để tìm ra loại tỷ lệ kèo nhà cái arak chất lượng cao sau khi chuyển đến Palestine để thực hiện công việc nhân đạo.

Không giống như các loại tỷ lệ kèo nhà cái mạnh khác như bourbon hoặc cognac, tỷ lệ kèo nhà cái arak không có chỉ định xuất xứ để điều chỉnh quá trình sản xuất. Ông Muaddi cho biết áp lực kinh tế ở Trung Đông đã giúp tạo ra các phiên bản nhái của tỷ lệ kèo nhà cái arak, thường làm bằng cách trộn cồn công nghiệp với dầu hồi.

Nhà máy chưng cất của ông là một phần trong sứ mệnh rộng lớn hơn nhằm khôi phục danh tiếng của loại tỷ lệ kèo nhà cái arak. Theo ông, đồ uống này là một phần quan trọng của ẩm thực Levant, thường được dùng kết hợp giữa nhiều món ăn mezze có hương vị khác nhau.

"Trung Đông có lịch sử rất phong phú về sản xuất tỷ lệ kèo nhà cái vang và tỷ lệ kèo nhà cái mạnh. Đã đến lúc chúng ta nên chia sẻ loại thức uống này với thế giới," ông Muaddi tiếp tục.

Việc tạo ra tỷ lệ kèo nhà cái arak ở Palestine tạo nên dấu ấn đặc biệt đối với ông Muaddi, một người Mỹ gốc Palestine lớn lên ở Pennsylvania.

"Tôi mua nguyên liệu sản xuất tỷ lệ kèo nhà cái từ những người nông dân địa phương. Nếu tôi có thể hỗ trợ người dân Palestine có thêm thu nhập để cải thiện cuộc sống trên mảnh đất này – điều đó thật tuyệt vời", ông nói thêm.

tỷ lệ kèo nhà cái arak giống như một sự gợi nhắc văn hóa quan trọng đối với nhiều người Ả Rập sống ở nước ngoài. Đối với nhà giáo dục tỷ lệ kèo nhà cái vang người Mỹ gốc Lebanon như bà May Matta-Aliah, mùi hương đặc biệt của tỷ lệ kèo nhà cái arak ngay lập tức đưa bà trở về thời thơ ấu ở Lebanon.

"Có những mùi vị sẽ đưa bạn trở lại một thời gian và không gian nhất định trong cuộc đời. Và tỷ lệ kèo nhà cái arak là như vậy", bà May Matta-Aliah nói./.