(Cinet) - Không chỉ giới thiệu vẻ đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam, sự khéo léo, mến khách của con người Việt Nam tới bạn bè quốc tế, những bức tranh ghép gốm của Mai Văn Nhơn còn giúp tôn vinh những tinh hoa nghệ thuật gốm, sứ quê hương Đồng Nai.
Dòng chảy nghệ thuật tỷ lệ kèo nhà cái Việt
Kỹ thuật làm đồ tỷ lệ kèo nhà cái bằng đất nung đã được con người phát minh từ hơn 20.000 năm trước. Các hiên vật của văn hóa Hòa Bình, Bắc Sơn cũng cho thấy đồ tỷ lệ kèo nhà cái đã xuất hiện tại Việt Nam từ rất lâu, hơn 10.000 năm trước công nguyên.
Nghề tỷ lệ kèo nhà cái ngày càng tinh xảo theo sự văn minh, tiến bộ của cong người và ở Việt Nam, kỹ thuật làm đồ tỷ lệ kèo nhà cái sứ đã phát triển rực rỡ với những men ngọc, men lam, men nâu tuyệt đẹp.
Hoa sỹ Mai Văn Nhơn – Tác giả bộ sự tập tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái sứ chân dung lãnh đạo các nền kinh tế APEC cho biết, lịch sử tỷ lệ kèo nhà cái sứ Việt rất cổ xưa, phát triển rực rỡ và để lại dấu ấn trên các công trình. Nghệ thuật khảm sành, sứ đã được phổ biến và lên đến một tầm cao mới.
 |
| Bức tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái "Hồ Chủ tịch" và đại tướng Võ Nguyên Giáp của họa sỹ Mai Văn Nhơn và cộng sự. Ảnh: Gia Linh |
Nếu ở Miền Bắc nổi tiếng với làng tỷ lệ kèo nhà cái Bát Tràng, Thổ Hà, Hương Canh… thì ở miền Nam nổi tiếng với các trung tâm sản xuất như Huế, Biên Hòa, Thủ Dầu Một. Đồ tỷ lệ kèo nhà cái sứ không chỉ là những lọ bình đựng hoa mà còn được ứng dụng tranh trí cho nhieefuu công trình xây dựng đền đài, cung điện, lăng tẩm lớn… Những tác phẩm trang trí ghép mảnh tỷ lệ kèo nhà cái sứ lộng lẫy ở lăng vua Khải Định, ở phủ Kiên Thái Vương hay cửa Hiển Nhơn tại Cố đô Huế là minh họa cho sự đa dạng tuyệt vời của nghệ thuật tỷ lệ kèo nhà cái sứ Việt Nam.
Bàn về tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái, việc dùng cách mảnh tỷ lệ kèo nhà cái sứ nhiều màu để ghép thành tranh chân dung người, chim thú hay trang trí đền đài là việc yêu thích của con người từ cổ đại tới ngày nay. Đó cũng là cảm hứng cho nhiều nghệ sĩ, nghệ nhân sáng tác.
Tại Việt Nam từ thập niên 1980, tác phẩm tranh ghéo tỷ lệ kèo nhà cái sứ hoành tráng ở năm cửa ô Hà Nội của lão họa sỹ Trường Sinh vẫn là một dấu ấn khó quên. Gần đây nhất, vào dịp kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, con đường tỷ lệ kèo nhà cái sứ “Kỷ lục Guinness dài nhất thế giới” dọc bờ đê sông Hồng đã để lại ấn tượng với công chúng. Đó cũng chính là nguồn cảm hứng để họa sỹ Mai Văn Nhơn và cộng sự dày công nghiên cứu về men tỷ lệ kèo nhà cái khu vực phía Nam và xây dựng bộ sự tập tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái sứ chân dung lãnh đạo các nền kinh tế APEC.
Nâng tầm nghệ thuật tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái Đồng Nai
Từ những mảnh tỷ lệ kèo nhà cái sứ đa màu sắc, các nghệ nhân tài hoa đã vẽ nên bức tranh muôn màu về những nét đẹp văn hóa xã hội đời thường của người dân Việt Nam. Trong thể loại tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái sứ thì ghép chân dung con người có lẽ là khó nhất và chưa có nhiều họa sĩ theo đuổi.
 |
| Họa sỹ Mai Văn Nhơn. Ảnh: Gia Linh |
Chia sẻ về lý do lựa chọn thực hiện tác phẩm chân dung từ tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái Đồng Nai, họa sỹ Mai Văn Nhơn chia sẻ, “Thứ nhất, tôi là một họa sỹ. Thứ hai là tôi sinh ở Đồng Nai nơi có làng tỷ lệ kèo nhà cái truyền thống và tôi đang đi tìm một chất liệu nào đó bền bỉ hơn so với những bức tranh sơn dầu trước đây tôi vẽ. Trong lúc tìm chất liệu mới và kết hợp với ý thức của mình, tôi bắt đầu tập trung vào thực hiện bộ chân dung lãnh đạo APEC 2017.”
Nhưng dùng tỷ lệ kèo nhà cái để tả chân dung thì thực sự là bài toán khó, đặc biệt là khi phải làm thế nào để xứng tầm một quà tặng quốc tế. Bởi phải làm thế nào để miếng tỷ lệ kèo nhà cái cứng tách ra thành các mảng ghép thật tinh tế - chính xác theo từng gam màu, sắc độ của từng vị trí, đặc tả chính xác các cơ mặt, đường gân với thần thái nhân vật, có giá trị thâm mỹ nghệ thuật cao và truyền được cảm hứng cho người xem?
“Phải làm sao từ các vật liệu cứng như thế, thô như thế như mảnh sành, mảnh sứ thể hiện được ánh mắt, bờ môi, độ mọng của làn da…? Rồi kỹ thuật phối mầu, phải đánh lừa thị giác như thế nào để khi ta nhìn kỹ là đường kẻ, đường răng cưa cứng nhưng nhìn tổng quát thì vần là những nét hiền dịu của chân dung các nguyên thủ?” Họa sỹ Mai Văn Nhơn chia sẻ.
 |
| Ông Phan Tâm – Thứ trưởng Bộ Thông tin, Truyền thông cho biết, các bức tranh được thực hiện một cách tinh xảo, thể hiện được tài năng, trí tuệ cũng như sự khéo léo, sáng tạo tuyệt vời của các nghệ nhân Việt Nam. Ảnh: Gia Linh |
Với sự dày công nghiên cứu, tìm tòi họa sỹ Mai Văn Nhơn và các cộng sự đã thành công trong việc nung men tỷ lệ kèo nhà cái ở nhiệt độ cao, với bộ màu men rất đa dạng, phong phú. Và với trình độ mỹ thuật, kỹ thuật cắt - ghép - dán tinh tế, họ đã thực hiện thành công bộ tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái chân dung tuyệt đẹp từ chính tinh túy nghệ thuật tỷ lệ kèo nhà cái quê hương – tỷ lệ kèo nhà cái Đồng Nai. Trong khuôn khổ Tuần lễ cấp cao APEC 2017 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã sử dụng bộ tranh này làm quà tặng cho một số Lãnh đạo các nền kinh tế APEC. Qua đó, nâng tầm tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái Đồng Nai lên một tầm cao mới.
Ông Phan Tâm – Thứ trưởng Bộ Thông tin, Truyền thông cho biết, các bức tranh được thực hiện một cách tinh xảo, thể hiện được tài năng, trí tuệ cũng như sự khéo léo, sáng tạo tuyệt vời của các nghệ nhân Việt Nam nói chung và nhóm tác giả Đồng Nai nói riêng. Tác phẩm được các cơ quan quản lý, nhà chuyên môn đánh giá cao về chất lượng và tính thẩm mỹ.
 |
| Du khách chiêm ngưỡng các bức tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái Đồng Nai tại triển lãm“Chân dung lãnh đạo các nền kinh tế APEC 2017". Ảnh: Gia Linh |
Chị Vũ Bích Liên, Hà Nội – một khán giả tham dự Triển lãm tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái Đồng Nai “Chân dung lãnh đạo các nền kinh tế APEC 2017” chia sẻ: “Tôi rất ấn tượng với bộ sưu tập tranh tỷ lệ kèo nhà cái này. Tôi rất tự hào vì trong khi còn nhiều khó khăn, người Việt Nam có thể tạo nên những bức tranh đẹp như vậy. tỷ lệ kèo nhà cái là chất liệu thô cứng nhưng lại thể hiện được hết ánh mắt, màu sắc, mảng sáng, mảng tối, rất có thần thái giống như những bức ảnh mình chụp.
Sự đón nhận của công chúng đối với những tác phẩm tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái Đồng Nai “Chân dung lãnh đạo các nền kinh tế APEC 2017” là tín hiệu vui với không chỉ họa sỹ Mai Văn Nhơn và cộng sự mà còn mở ra nhiều cơ hội đưa tranh ghép tỷ lệ kèo nhà cái Đồng Nai nói riêng, tỷ lệ kèo nhà cái sứ Đồng Nai nói chung tới với đông đảo người dân Việt Nam và vươn tầm thế giới như một thương hiệu của văn hóa Việt./.
Gia Linh
