Liên quan đến tình trạng sạt lở bờ kèo nhà cái (TP Hội An, tỉnh Quảng Nam – Báo điện tử Tổ Quốc đã nhiều lần phản ánh) thời gian qua, ngày 25/4, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cùng đoàn công tác đã có chuyến thị sát bờ biển từng được vinh danh là một trong 25 bãi biển đẹp nhất châu Á này.

Cùng đi với Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển có lãnh đạo tỉnh Quảng Nam, TP Hội An và các ngành chức năng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển (thứ ba từ phải qua) cùng đoàn công tác đã có chuyến thị sát bờ kèo nhà cái.

Báo cáo tại hiện trường với đoàn công tác, ông Đinh Văn Thu, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, cho biết xói lở và bồi lấp ở Cửa Đại diễn biến theo mùa, bắt đầu từ năm 2004 đến nay với tổng chiều dài bờ biển bị sạt lở là 8km. Bờ kèo nhà cái cũng đã được đầu tư số tiền không nhỏ để xây dựng kè cứng, đê ngầm cách 200m và bồi cát.

Tuy nhiên, tất cả những giải pháp mang tính tạm thời trên đều không mang lại hiệu quả. Đơn cử là chỉ trong vòng 2 năm qua, 3km bờ kèo nhà cái đã lâm vào tình cảnh sạt lởnghiêm trọng.

"Tỉnh đã lập phương án trình Chính phủ và xin cấp vốn đầu tư 700 tỷ đồng để triển khai thêm tuyến đê ngầm, nuôi bãi, kè bờ và nạo vét ngay ở khu vực bờ kèo nhà cái thuộc bãi tắm Cửa Đại. Dự kiến, dự án này có tổng chiều dài khoảng 2,5km, trong đó kè mềm sẽ do TP Hội An thực hiện", Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Đinh Văn Thu cho biết.

Lãnh đạo tỉnh Quảng Nam báo cáo tình hình sạt lở bờ kèo nhà cái với đoàn công tác.

Những giải pháp khắc phục thời gian qua đều không mang lại hiệu quả.

Khi đề cập đến cồn cát hình thành ở vùng kèo nhà cái Đại thời gian qua, Chủ tịch tỉnh Quảng Nam cho biết cồn cát đã xuất hiện từ rất lâu. Đến tháng 2/2018, cồn cát này mới nhô lên mặt nước và từ tháng 2/2019, tốc độ bồi bắt đầu nhanh hơn.

Theo khảo sát mới đây của ngành chức năng thì cồn cát đang tiếp tục phát triển theo hướng bồi về cả 3 hướng phía Bắc (diện rộng), Đông và Nam. Riêng hướng Tây thì vị trí các cọc cơ bản vẫn không thay đổi so với mép nước.

Đến thời điểm hiện tại, đảo cát có kích thước như sau: Diện tích phần nổi 13,625 ha (trước đó diện tích ước tính khoảng 15ha, được tính toán sơ bộ từ 12 điểm nên mức độ sai lệch lớn); chu vi 3,649 km; chiều dài (2 điểm xa nhất) 1.126m, tăng 83m về phía Bắc và Nam, so với thời điểm quan trắc ngày 31/3 là 1.043m.

Chiều rộng lớn nhất của đảo cát đạt 220m (tăng 20m về phía Đông, so với thời điểm quan trắc trước đó là 200m); chiều cao trung bình so với mặt nước kèo nhà cái là 2m.

Hình dạng đường bờ của đảo cát (ngày 31/3 và 21/4/2019).

Ước tính chiều cao cồn cát (1,75m) so mới mực nước kèo nhà cái.

Trực tiếp khảo sát bãi kèo nhà cái và nghe báo cáo tình hình, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, trước tiên cần tìm hiểu nguyên nhân hình thành đảo cát ở cửa hạ nguồn sông Thu Bồn.

"Cồn cát khổng lồ liệu có ảnh hưởng đến việc lưu thông của tàu thuyền hay không? Điều này cần phải nghiên cứu và có cách ứng xử đúng để tìm ra phương án tối ưu", ông Hiển nói.

Nói về tình trạng sạt lở bờ kèo nhà cái, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển gợi ý, tỉnh Cà Mau đã triển khai công trình xây dựng 2 lớp đê ngầm chắn sóng và cho thấy hiệu quả rõ ràng.

"Nếu được phê duyệt kinh phí đầu tư, chúng ta cần xem xét phương án xây dựng kè chắn sóng 2 lớp. Trong đó, lớp ngoài sẽ là tuyến đê ngầm nhằm giảm áp lực của sóng kèo nhà cái đánh vào bờ. Khi ấy, bờ kèo nhà cái sẽ được đảm bảo", Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển chia sẻ.

Bờ kèo nhà cái cũng đã được đầu tư số tiền không nhỏ để khắc phục sạt lở.

Được biết, trước đó vào chiều 10/4, đoàn công tác của Bộ Tài nguyên và Môi trường do Bộ trưởng Trần Hồng Hà dẫn đầu cùng Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng và Quản lý nước Hà Lan – bà Cornelia Van Nieuwenhuizen đã có chuyến thực tế khu vực bờ kèo nhà cái, đoạn từ khách sạn Sunrise đến Khách sạn Fusion Alya dài khoảng 714m.

Tại đây, bà Cornelia Van Nieuwenhuizen nêu giả thiết: "Tại sao chúng ta không xây dựng cácđảo nhân tạongay tại vùng kèo nhà cái này? Đó là điều hoàn toàn khả thi và phù hợp". Để chứng minh điều này, bà Cornelia Van Nieuwenhuizen đưa ra dẫn chứng là ở Hà Lan có rất nhiều đảo nhân tạo và các đảo này đã góp phần chống xói lở lẫn bồi lấp vô cùng hiệu quả.

"Ngoài ra, các đảo nhân tạo nếu được đầu tư bài bản, xây dựng hệ sinh thái đa dạng sẽ thu hút du khách. Khi ấy chúng ta đã có thể tạo nguồn thu nhập từ phát triển du lịch. Chính phủ Hà Lan sẵn sàng hỗ trợ về mặt nhân lực để các bạn hiện thực hóa ý tưởng này", bà Cornelia Van Nieuwenhuizen cho biết.

Sạt lở bờ kèo nhà cái khiến nhiều nhà hàng, khách sạn, resort…dọc bờ biển này bị đe dọa, có nguy cơ trôi ra biển.

Còn ông Dingeman Van Woerden (chuyên gia đang làm việc cho Royal IHC - Công ty nạo vét và đóng tàu lớn nhất ở Hà Lan) cho rằng, Việt Nam cần thử nghiệm với việc xây dựng đảo nhân tạo tại vùng kèo nhà cái. Ông này nêu ra vấn đề: Đâu là nguyên nhân khiến bờ kèo nhà cái hứng chịu cả xói lở lẫn bồi lấp. Do tác động của tự nhiên hay do con người? Từ đó, ông Dingeman Van Woerden chia sẻ, trước khi thực hiện xây đảo nhân tạo, địa phương cần phục hồi nguyên trạng bờ kèo nhà cái.

"Xây đảo nhân tạo đòi hỏi một nguồn đầu tư không nhỏ và đảm bảo tính bền vững. Tôi đã nghe kể và trực tiếp quan sát thấy một đảo cát đang hình thành ở vùng kèo nhà cái. Vậy tại sao chúng ta không hút cát từ bãi bồi này để trám vào những vị trí đang xói lở. Chúng tôi có kinh nghiệm trong nạo vét và sẵn sàng hỗ trợ các bạn thực hiện", ông Dingeman Van Woerden cho biết.

Theo ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường, việc xây dựng đảo nhân tạo là một ý tưởng táo bạo. "Việc tập trung giải quyết xói lở là hết sức quan trọng. Tôi đánh giá cao những thành tựu mà Hà Lan đã đạt được trong việc chống xói lở. Chúng tôi ghi nhận và cảm ơn những ý kiến của nhà chức trách và chuyên gia Hà Lan. Vấn đề này sẽ được đem ra mổ xẻ tại một hội nghị khoa học để có thể đánh giá, từ đó lên phương án phù hợp khắc phục xói lở ở bờ kèo nhà cái Hội An", Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường Trần Hồng Hà cho hay.