Rực rỡ sắc màu Tết tại làng nghề bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái hơn 300 tuổi
(Tổ Quốc) - Mỗi dịp Tết đến, xuân về làng bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái Thanh Tiên (xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên – Huế) lại bắt đầu rộn ràng không khí đón xuân bằng những chông hoa bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái rực rỡ màu sắc.
Cách TP. Huế chưa tới 10km, làng Thanh Tiên vốn nổi tiếng với nghề làm bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái có truyền thống hơn 300 năm tuổi. Làng cũng nằm trong danh mục các nghề thủ công từ thế kỷ 16-19 của Đại Nam nhất thống chí...
Đến hẹn lại lên, vào những tháng cuối năm âm lịch này, từ đầu đến cuối làng Thanh Tiên đâu đâu cũng xuất hiện màu sắc rực rỡ của những cánh bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái. Cứ đến gần Tết là nhà nhà trong làng lại tập trung làm hoa. Theo những nghệ nhân trong làng, dịp gần Tết như thế này thì làng hoa sẽ tất bật và hối hả hơn...
Để làm ra một cành bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái đẹp đòi hỏi người làm phải có nhiều kinh nghiệm và sự tỉ mỉ bởi có rất nhiều công đoạn khác nhau như chọn giấy, vót tre, phơi tre, nhuộm giấy, cắt cánh, nhụy hoa, tạo nếp nhăn trên hoa... Những sắc màu làm nên bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái Thanh Tiên không hề đơn điệu với 5 màu chủ yếu rất bắt mắt là hồng, tím, xanh, vàng, trắng.
“Các công đoạn làm bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái nghe có vẻ đơn giản nhưng để làm cho được đẹp thì không dễ, nhất là ở công đoạn tạo nếp gấp cho hoa. Nếu tạo nếp không đều bông hoa sẽ không được đẹp. Người nào làm bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái thành thạo thì một ngày làm được khoảng 20 bông hoa...”, một nghệ nhân làm bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái nhận định.
Bà Phan Thị Thanh cho biết, gia đình bà đã theo nghề này rất lâu, chính xác là từ đời ông cố truyền lại đến bây giờ. Bà bộc bạch rằng những ngày cuối năm như thế này dù trời mưa nhiều nhưng vẫn có rất nhiều khách du lịch đến tham quan và trải nghiệm làm hoa tại nhà bà.Làm hoa cầu kỳ, nhiều công đoạn, tốn thời gian nhưng giá bán lại không cao, chỉ khoảng 7.000 đồng/cặp. Còn đối với hoa sen giấy thì có giá là 15.000 đồng đến 18.000 đồng/1 bông hoa sen.
Ông Nguyễn Hóa có hơn 40 năm làm nghề bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái cho biết, riêng những ngày này ông và gia đình cần làm trên dưới 2.000 cặp hoa thờ cúng để cung cấp ra thị trường dịp Tết.Những lúc cao điểm không có người làm, các gia đình làm hoa ở Thanh Tiên phải nhờ hàng xóm sang làm giúp cho kịp hoa để bán Tết.
Hiện tại do thu nhập từ nghề làm bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái thấp nên cả làng chỉ còn khoảng trên dưới 20 hộ làm nghề. Có những thời điểm tưởng chừng như mai một, nhưng sau những nỗ lực giữ nghề của dân địa phương và việc tổ chức các lễ hội nhằm tôn vinh các nghề truyền thống ở Huế đã mang đến sự hồi sinh cho làng nghề bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái Thanh Tiên. Các thế hệ trẻ kế cận ở làng Thanh Tiên cũng bắt đầu có ý thức giữ và tiếp nối nghề làm bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái truyền thống của cha ông.
Ngoài các loại bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái như hoa lan, huệ, hồng, cúc… vốn chỉ phục vụ cho nhu cầu thờ tự, lễ nghi và chỉ được làm trong dịp Tết, những năm gần đây nghệ nhân Thân Văn Huy đã phục chế nghề hoa sen giấy Thanh Tiên từ nguyên liệu bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái Thanh Tiên. Sản phẩm hoa sen giấy Thanh Tiên được quảng bá rộng rãi và đã tạo nên được thương hiệu trong và ngoài nước.
Vẽ giấy làm cánh hoa sen từ những nguyên liệu của làng Thanh Tiên
Nghệ nhân Thân Văn Huy, người đã có hơn 50 năm kinh nghiệm làm bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái chia sẻ: “Mỗi năm, cơ sở cho ra từ 2.000 - 3.000 sản phẩm. Để làm được cành hoa, người thợ phải chuẩn bị các công đoạn từ mấy tháng trước khi Huế vào mùa mưa. Ngay từ tháng Bảy âm lịch, cơ sở đã chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu để đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong dịp Tết Nguyên Đán sắp đến. Hiện nay, cơ sở đang tập trung nhân lực tất bật sản xuất để chuẩn bị nguồn hàng cho dịp tết Nguyên Đán vàFestival Huế 2021được đầy đủ và chất lượng nhất khi đến tay khách hàng”.
Khi nói đến bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái, người dân xứ Huế đều ngưỡng mộ trước sự tài hoa, khéo néo và nghệ thuật làm Hoa sen giấy của làng bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái Thanh Tiên, những màu sắc rực rỡ mà giản dị đó không chỉ làm đẹp thêm cho phong vị tâm linh, còn tô thêm nét độc đáo của văn hóa Huế. Một bó Hoa sen gồm hoa, lá, nụ đứng ở tầm xa khoảng vài mét mà người ta cứ ngỡ tưởng là bó hoa sen thật.
bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái Thanh Tiên không chỉ nổi tiếng nơi mảnh đất Cố đô, thu hút khách đến tham quan mua sắm tại chỗ mà còn theo chân các du khách đi khắp mọi miền đất nước và ra cả nước ngoài như Mỹ, Pháp, Trung Quốc, Thái Lan...
Nam Nguyễn